Kijk eens naar het aquarium hierboven. Prachtig, toch?
Ken je ook het geheim van dat aquarium? Goede CO2. Want met voldoende CO2 kun je een prachtig aquarium maken, net zoals die hierboven.
Helaas is CO2 toevoegen zowat het moeilijkste binnen onze hobby. Heb je te weinig, dan groeien je planten slecht. Heb je teveel, dan loop je het risico dat je je vissen en garnalen verstikt.
Maar wat is dan de beste, veiligste en efficiëntste manier om je CO2 toe te voegen …?
Dat klopt: met je ogen.
Denk er eens over na: heb je ooit Takashi Amano een KH/pH tabel zien gebruiken? Of een pH controller?
Eigenlijk is Takashi Amano geen voorstander van controllers en andere apparatuur om de CO2 te meten. In een interview door Aquajournal vertelt hij hoe hij in de jaren ’70 een controller op de markt had gebracht, maar kort daarna de productie ervan staakte.
Waarom? Omdat hij een hoop vissen had vergast door een foutje met het systeem. Sindsdien heeft hij geen controller meer aangeraakt:
“It was a real shock. It occurred to me then that controlling living things with a machine may be a conceit of human being. No matter how convenient, there may be a limit that we should not cross. “
Tegenwoordig gebruikt hij zijn eigen ogen en ervaring om de pH te regelen. Als er bijvoorbeeld algen ontstaan of de planten doen het slecht, dan verhoogt hij de CO2. Happen de vissen naar lucht, dan verlaagt hij de CO2 of zorgt hij voor meer zuurstof in het water.
“Gemakkelijker gezegd dan gedaan”, denk je nu waarschijnlijk.
Klopt. Daarom heb ik een lijst gemaakt van symptomen waarop je moet letten. Als je één van de situaties hieronder tegenkomt in je eigen bak, dan weet je dat je hoogstwaarschijnlijk met een CO2-tekort zit ...
Je aquariumplanten hebben zo hun eigen manier om te zeggen dat je een CO2-tekort hebt in je aquarium. Vaak verschilt het ook een beetje van plant tot plant. Enkele voorbeelden:
1. Misvormde blaadjes: zeker bij Pogostemon stellatus zie je dit heel duidelijk. De bovenste blaadjes zijn dan kleiner dan normaal en zien er wat “kroezelig” uit, alsof ze verkeerd gestreken zijn.
2. De aquariumplantjes komen los en gaan drijven: dit wordt ook wel “auto fragmentatie” of “stem rot” (Engels) genoemd. De plant zit dan op een plek waar te weinig CO2 is en maakt zichzelf als het ware los door af te knappen.
Op die manier wordt het meegesleurd in de stroming, op zoek naar betere oorden met meer CO2. Wat kan moeder natuur interessant zijn, toch? :-)
De CO2 ter plekke verbeteren door bijvoorbeeld betere stroming kan in zo’n situaties zeker helpen.Dit kan trouwens ook bij bodemplanten zoals Hemianthus callitrichoides voorkomen, hij gaat dan loskomen van de bodem en drijven.
3. De planten groeien naar het licht toe. De planten zijn dan heel uitgerekt en vaak heel smal bovenaan. Dit wordt heel vaak gezien als een symptoom van te weinig licht, maar eigenlijk is dat niet waar. Wil je compacte, brede bladeren dan moet je namelijk veel licht én veel CO2 hebben.
Wanneer je plantjes naar het licht groeien, ontbreekt vaak het laatste. Eindeloos meer licht gaan toevoegen zal niet helpen, integendeel, het zal het CO2-tekort enkel nog vergroten.
De truc hier is om het licht net ietsje te minderen of te laten zoals het is en de CO2 te verhogen.
4. De onderste blaadjes vallen af. Dit is een moeilijke, want vaak is dit het gevolg van onvoldoende watercirculatie onderaan de plantjes. Door de slechte circulatie zijn voedingsstoffen voor die blaadjes niet zo gemakkelijk te verkrijgen en kwijnen ze weg. Bovendien is licht op die plekken ook een heel stuk minder, wat ook een factor is.
Maar eerlijk gezegd: het is héél moeilijk om onderaan dikke bosjes planten goede stroming te krijgen.
Gebruik anders een trucje van grootmeester Amano: een stukje hardscape (bijvoorbeeld wat stenen of hout) voor de onderste delen van de plant plaatsen.
Of zoals bij het aquarium in de Nederlandse stijl: straatjes maken.
5. Gaatjes in de bladeren en/of “glazig” worden (zie ook foto punt 2). Dit is vaak een combinatie van te weinig CO2 en meststoffen. Verhoog dus beide een beetje en je zou na een maand resultaat moeten zien.
Eventueel de slechte bladeren wegsnoeien, dat kan de plant aansporen om extra te groeien en nieuwe blaadjes te vormen.
Je ziet dit trouwens heel vaak bij Hemianthus callitrichoides. De randen van de bladeren worden dan wat grijzig en doorzichtig en verliezen aan kleur. Dit is een heel CO2-gevoelig plantje en vaak herken je hieraan direct of er voldoende CO2 is of niet.
6. Blaadjes met weinig kleur. Als je aquariumplantjes wat aan kleur verliezen, is dat vaak ook het gevolg van te weinig CO2 en/of meststoffen. Ook hier kun je beide verhogen en zien hoe de planten reageren.
Tja, algen, wie heeft er af en toe niet last van :-)
Gelukkig hebben ze wel 1 grote verdienste: ze zeggen je dat er iets mis is met je bak. Iets dat je zo snel mogelijk moet oplossen!
Een aantal algen verschijnen steeds bij een CO2-tekort. Soms omdat je gewoonweg te weinig CO2 toevoegt, soms omdat je teveel aquariumverlichting gebruikt. Want hoe meer licht je gebruikt, hoe sterker de fotosynthese en hoe meer CO2 + meststoffen je moet toevoegen. Vraag en aanbod met andere woorden.
Enkele voorbeelden van algen die ALTIJD verschijnen bij te weinig CO2:
1. Draadalg. Zelfs een heel klein beetje draadalg is genoeg om te zeggen dat er iets mis is met de CO2 in je bak. Het licht wat terugschroeven in sterkte & duur en wat extra CO2 toevoegen kan wonderen doen!
2. Baardalg: ook deze alg wil je iets duidelijk maken. De alg komt vaak voor bij slechte watercirculatie waardoor je plaatselijk CO2-tekorten krijgt. Kijk de stroming eens na, verhoog de CO2 beetje bij beetje en snoei de aangetaste bladeren weg. Reken op minstens 1 à 2 maanden voordat je resultaten ziet, dit is een koppige alg die niet vanzelf verdwijnt!
3. Puntalgen: ze zijn niet zo vervelend als baardalgen & draadalgen, maar kunnen toch het zicht storen, zeker als ze vooral op de voorruit groeien! De groene puntalg komt vaak voor bij te weinig fosfaat en/of CO2. Beide verhogen lost het probleem op.
Vertoon je bak één van de bovenstaande symptomen? Of misschien verschillende? Dan weet je wat er je te doen staat.
Verhoog wekelijks beetje bij beetje (!) de CO2 en hou je vissen in het oog. Een goede richtlijn is maximum 0,1 pH minder per week. Ga dus zeker niet het naaldventiel open schroeven, maar doe alles rustig aan.
Happen je vissen naar lucht of verschuilen ze zich? Dan zit je waarschijnlijk net iets te hoog. Ga dan terug naar de pH-waarde van de week geleden of de week daarvoor. Dat is namelijk de veilige grens voor je vissen.
Geloof me, als je deze techniek onder de knie krijgt dan sta je als aquascaper sterker in je schoenen, weet je problemen direct te herkennen en zal je aquarium er een pak frisser bijstaan. En bovendien zul je in de toekomst veel sneller kunnen reageren op mogelijke tekorten en zo een topbak blijven onderhouden.
Geen probleem. De truc is dan om je verlichting zo laag mogelijk te houden. Daardoor vertraagt de fotosynthese en gaan de plantjes trager groeien.
Een tragere groei betekent minder vraag naar voedingsstoffen en dus ook CO2. Gevolg? Het CO2-tekort wordt kleiner! Hoe je dit het best aanpakt, lees je in het artikel over aquaria zonder CO2.
Van welk symptoom heb jij last in je bak? Of ken je misschien nog een andere vorm van CO2-tekort? Laat het mij hieronder zeker weten.
En vergeet niet om lid te worden van onze Facebook-pagina om nog meer leuke scapes & tips te zien! ;-)
[ninja-inline id=2164]
Ben je net als ik gek op die bakken vol groene pracht? Bijna altijd vind…
Een ding is zeker, de Amano of Japonica garnaal is een populair beestje. Ligt het…
Geef toe, een “betta” is een prachtvis, toch? 😊 Met zijn bijzondere kleuren en…
Ik heb al eens een artikeltje geschreven over rode aquariumplanten en hoe je die het…
Je wil een vuurgarnaal kopen? Of misschien zelfs vuurgarnalen kweken? Ik geef je geen ongelijk!…
Hoppa, weer nieuwe inspiratie voor je toekomstige bak! Deze keer het aquarium van Nigel Hoevenaar.…
Bekijk de reacties
alles is hier al gezegd
top artikel
Bedankt! :)
Goed artikel, lekker duidelijk uitgelegd hoe CO2 tekorten en ons gaspedaal tot alg vorming leiden.
Super
Bedankt :-)
Beste gilles,
Supersite / blog, ik kan mij in veel situaties (lees +/- 98%) vinden in je advies. Moet zeggen dat ik mijn klanten vaak doorverwijs naar je blog, kunnen ze de door mij uitgelegde info na lezen met net iets andere woorden, fijn. Zou ik op mijn website pentazona.nl een link mogen plaatsen?
Alvast bedankt,
Maurits
Eigenaar pentazona maar vooral water(planten)fanaat, hobbyist en ook nog afvalwatertechnoloog
Hey Maurits
Bedankt voor de complimenten en het doorverwijzen :-)
Een link plaatsen is geen probleem, graag zelfs!
Groeten
Gilles
Zeer nuttig! Dank u, maar ik heb 120 aquariums (show en killivissen kwekerij) dus voor mij onbegonnen werk. Alleen de grote show en nano worden co2 geregeld.
Zie mijn facebook: Thierry Callewaert Artist Painter
MVG
Thycall
Dag Thierry
Ja, is inderdaad niet gemakkelijk dan ;-)
In zo'n situatie zou ik gewoon het licht beperken zodat alles traag groeit en het risico op tekorten beperkt blijft. Anders wordt het een kostelijke grap!
Groeten
Gilles
Ben ook al 1 maand aan het spelen met vloeibare CO2. De baardalg is zo goed als niet meer te zien. Heb ter controle een soort van metertje staan (vloeistof dat naar gelang aantal CO2 3kleuren laat zien). Volgens het apparaat zit er nog altijd te weinig in. Ik voeg nogthans dagelijks voor het licht aan gaat 3 ml toe.
Hey Jana
Drop checkers zijn een leidraad, maar nooit 100% correct. Bovendien meten ze enkel CO2 in gasvorm, dus geen "vloeibare CO2". Dit is waarschijnlijk ook de reden waarom jij op dit moment nog te weinig hebt volgens de drop checker. Als je CO2 in gasvorm gebruikt, zul je zien dat de kleur wel gaat veranderen.
Als het goed gaat met je planten, dan zou ik er niet naar kijken :-)
Groeten
Gilles
Oke zeer goed! Nu ben ik al veel geruster...
De plantjes doen het goed, ze groeien veel beter dan daarvoor.
Groetjes Jana
hoeveel ml van easycarbo kan ik maximaal in een 20 liter, ik doe er nu 0,6ml per dag in, alleen ik heb nog steeds last van draag en baardalg.
Hey Damian
Dat staat aangegeven achteraan op de fles. Je kunt een beetje overdoseren, maar met slechts 20 liter zou ik daarmee oppassen.
Als dat niet helpt, zou ik gewoon de lichtsterkte beperken (drijfplanten, reflectors verwijderen, ...) en de lichtduur tot max. 8u instellen.
Groeten
Gilles
Nuttig artikel.
Nu is het wel zo dat co2 systemen niet voor iedereen weg is gelegd, vanwege de toch wel hoge kosten van zo,n systeem.
Wat ik doe is mijn eigen bio co2 toevoegen.
Nus is dat niet instelbaar dmv van meer of minder druk te geven.
Wat ik dan doe als ik merk dat ik co2 tekort heb, is spelen met licht.
Ik kan niet meer co2 toevoegen vanwege die bio co2, maar ik kan wel heel makkelijk de verlichting aanpassen.
Co2 tekort betekend voor mij teveel licht, dus breng ik het licht terug.
Dat werkt makkelijk en heb je geen dure instalaties nodig.
Mvg,
Gilles Boeije
Ik gebruik helemaal geen co2 maar ps het licht aan aan de behoefte
Volgens mij houd je zonder toevoeging van CO2 een veel stabielere bak
Wij hadden vroeger geen mogelijkheid voor CO2 maar wel topbakken
Hey Jan
Klopt, zeg ik ook vaak tegen mensen die absoluut heel veel licht willen gebruiken. Met minder gaat ook prima!
Groetjes
Gilles
Hoi,
Wat wordt er bedoelt met minder licht? Minder aantal branduren van het licht of het licht dimmen/minder fel zetten?
Hey Wesley
Je kunt beide toepassen! Naar mijn ervaring heeft lichtsterkte minderen het meeste effect.
Groetjes
Gilles
Hey Gilles
Klopt, met het licht bepaal je de vraag naar de voedingsstoffen en kun je het aanbod beter afstemmen. Ideaal voor als je bv te weinig CO2 hebt, maar liever niet extra CO2 toevoegt.
Zeker met bio-CO2 of bakken zonder CO2 is dit een goede truc.
Groeten
Gilles
Hoi Gilles,
Bij een bio CO2 kan je wel een regeling maken. gebruik hiervoor een t stukje en twee ventieltjes. Door eerste een t stukje in de slang naar je bak te zetten kan je daarvandaan het eerste ventieltje aansluiten naar een open stuk slang.
Het tweede ventieltje zet je voor je terugslagklep in de slang naar je bak.
Door het eerste ventieltje kan je de afblaasstroom regelen naar buiten toe. Met het tweede regel je de stroming naar je bak. Bijkomend voordeel je kan s' avonds de stroming naar je bak afsluiten. De overdruk kan dan via het eerste ventieltje via de open leiding naar buiten.
s' ochtends dan weer het tweede ventieltje opendraaien om je bak weer te voorzien van CO2.
Ben hier nu mee aan het experimenteren en het werkt goed.
Mvg, Hans
Ik heb last van puntalg op mijn achterruit, heb sinds kort een bio Co2-installatie aangesloten waarmee ik ca 60 bpm creeër. Hoe vlug zal ik resultaat zien..? Ook na een maand ?Of kan er al vlugger resultaat gezien worden.
Mvg Efra
Hey Efra
Doorgaans duurt het even voordat de planten terug zijn aangepast en de alg stilaan verdwijnt. Meestal ongeveer een maand, soms sneller soms trager. Alles hangt af van de omstandigheden (zijn de oorzaken volledig weggewerkt of niet), of je manueel helpt met het verwijderen, je opstelling, ...
Groeten
Gilles
Super artikel! Duidelijk omschreven in jip en janneke taal waardoor het voor iedereen gewoon te begrijpen is! Zit zelf te stoeien met wat draadalg en redelijke puntalg groei op me voorraam. Ben nog aan het afstellen met de co2 set, moet met deze tips nu vanzelf goed komen. Verdwijnen deze alg soorten allemaal vanzelf weer als de juiste waarden bereikt zijn? Of zal ik bijvoorbeeld toch echt mijn raam en hout zelf schoon moeten maken?
Hey Hendrik
Bedankt!
Ze zullen vanzelf verdwijnen stilaan, maar het gaat veel sneller als je ze manueel verwijdert. Garnalen & Oto's helpen ook :-)
Groeten
Gilles
Top artikel!! Super nuttig en duidelijk omschreven!
Bedankt Dutchy :)