Algen bestrijden 
CO2-systemen 
Plantenvoeding 
Aquariumtechniek 
Vissen & garnalen 
Opstart & onderhoud 
Aquariumplanten 
Aquascaping 
Vervelende bruine alg? Weg ermee met deze supergemakkelijke strategie!
Lees verder
Weet je, toen ik begon met mijn plantenbak kweekte ik meer algen dan planten. “De fosfaat moet omlaag”, dacht ik en kocht me nog maar eens zo’n PhosExit-product. Zonder resultaat natuurlijk.
Waar lag het probleem dan wèl? Niet bij een teveel aan fosfaat (PO4) in mijn aquarium, maar juist bij een tekort eraan, in combinatie met te weinig CO2 en waarschijnlijk ook nog tal van andere voedingsstoffen. Want hoe je het nu draait of keert, fosfaat is één van de belangrijkste voedingsstoffen voor je aquariumplanten. Het màg dus niet ontbreken in je bak!
Fosfaat: een belangrijke voedingsstof voor je aquariumplanten
Waarschijnlijk heb je al opgemerkt dat zakken potgrond in het groot de letters “NPK” vermelden. Die staan daar niet voor niets. Ze verwijzen namelijk naar drie belangrijke macro-elementen: nitraat (N), fosfaat (P) en kalium (K). Zonder die stoffen groeien je planten slecht. En slechte plantengroei wil zeggen algen, en dat willen we niet natuurlijk …
Fosfaat is bijzonder belangrijk voor je plantengroei. Het bevordert niet alleen de plantengroei, het versterkt ook de kleur van de bladeren. Wist je trouwens dat één van de stoffen die essentieel is voor de fotosynthese “Ribulose bifosfaat” heet? Die stof maakt het mogelijk voor je plant om de CO2 om te zetten in suikers zodat de plant kan groeien …
Waarom zou je dus al dat lekkers voor je planten uit het water filteren? Je maakt het enkel maar moeilijk voor je planten, met alleen maar ellende als gevolg …
Veroorzaakt fosfaat algen in mijn aquarium?
Neen. Fosfaat veroorzaakt geen algen in een aquarium. Als dat wel zo was, dan zou dat gemakkelijk reproduceerbaar moeten zijn door even wat fosfaat toe te voegen en af te wachten tot de algen verschijnen. En dat is niet het geval. Kijk eens naar de foto hieronder, dat is een bak met 10ppm (!!) PO4 per week. Geen alg op te bespeuren!
Waar komt dan dat misverstand vandaan? Volgens mij zijn er drie verklaringen (opgelet, grote brok informatie :D) :
Verklaring 1: Vroeger (en nu nog) voegde men fosfaat toe door middel van vissenvoer, bijvoorbeeld diepvriesvoer. Dat ging na een tijdje rotten waarbij fosfaat en nitraat als eindresultaat ontstonden. Maar tijdens dat rottingsproces ontstonden ook nog andere stoffen, bijvoorbeeld ammonium. Ammonium kan wèl algen veroorzaken, fosfaat niet.Helaas legden mensen toen de link tussen algen en fosfaat, en dus niet tussen algen en het tussenproduct ammonium.
Verklaring 2: Een ander argument dat je vaak hoort is dat het fosfaat uit bijvoorbeeld wasproducten algen hebben veroorzaakt in beken en rivieren, ook wel “eutrofiëring” genoemd. Dat klopt, maar je moet het wat nuanceren. Fosfaat is vaak in kleine mate aanwezig in natuurlijke wateren. Dit heeft gevolgen op de hoeveelheid en de soort planten dat aanwezig zijn in die rivieren en beken.
Doordat er plots veel fosfaat (of nitraat, door wasproducten bijvoorbeeld) in het water terecht komt, is plots de natuurlijk balans sterk verstoord waardoor heel het ecosysteem fundamenteel verandert. Planten die beter PO4 kunnen opnemen hebben een steentje voor op planten die daar niet zo goed in zijn. Het gevolg? Een explosieve plantengroei waarbij sommige planten verdrongen worden en afsterven, rotting, zuurstoftekort …Vaak zijn het algen die explosief groeien ten koste van de andere waterplanten, maar het kan ook andersom: planten die plots sterk groeien waardoor de algen verdwijnen.
Een mooi voorbeeld daarvan zijn de Everglades . Die rivier was oorspronkelijk vol algen, maar door de toevoeging van PO4 is die nu overwoekerd door waterplanten, ten koste van de algen (Reddy et al., 2011).Het is dus belangrijk om eutrofiëring binnen een context te zien!
Verklaring 3: Als je extra meststoffen (nitraat, fosfaat, ijzer, …) toevoegt aan een bak, dan stijgt daarmeee de vraag naar CO2. Andersom geldt ook: voeg je extra CO2 toe, dan stijgt ook de vraag naar meststoffen.
Veel aquaria hebben al een licht tekort aan CO2, vaak hebben die bakken een beetje last van draadalg en baardalg. Doordat je meer fosfaat gaat toevoegen, gaat de vraag naar CO2 omhoog. Aangezien je daar al een tekort aan had, wordt dat tekort groter en duidelijker.: de algen worden zichtbaarder. “Argh, door de fosfaat heb ik nu nog meer algen!”, denken de meesten dan. Niet echt! Het is indirect de oorzaak van de algen. De directe oorzaak is nog steeds het CO2-tekort, de fosfaat maakt het voedingstekort enkel duidelijker.Wil je dus af van die draadalgen, dan moet je de CO2 verhogen en niet de PO4 verlagen!
“Ow, dan voeg ik gewoon minder fosfaat toe, dan wordt het probleem niet erger”. Klopt, dat deed men vroeger, bijvoorbeeld bij de PMDD-methode. Maar het is geen goede redenering, want de groei van een plant wordt bepaald door de beperkende factor, in dit geval CO2 en PO4 (zie ook de Wet van Liebig)
Als je dus met opzet fosfaat gaat beperken, dan zal je plant dus nóóit optimaal groeien doordat hij wordt tegen gehouden door het tekort aan PO4 en CO2. En we willen toch allemaal dat onze planten mooi vol groeien, niet? Wel, verbeter dan je CO2 en voeg fosfaat toe. Enkel zo zal je de beste resultaten boeken.
Is fosfaat in mijn aquarium giftig voor mijn vissen?
Nope. Of toch niet voor zover we weten! In tegenstelling tot de schadelijkheid van nitraat, is er nooit een onderzoek geweest naar de giftigheid van fosfaat in aquaria.
Er zijn wel een aantal onderzoeken die bewijzen dat PO4 in lage waardes giftig kunnen zijn, maar ze zijn niet relevant voor onze hobby. De meren die onderzocht werden in die werkstukken hebben meestal een heel kleine plantenmassa en bovendien zijn vele vissoorten in die wateren véél gevoeliger voor bepaalde stoffen dan onze vissen. Een totaal andere biotoop en niet te vergelijken met onze bakken dus!
Hoe kunnen we dan wel weten of fosfaat giftig kan zijn of niet in ons aquarium? Je leest het misschien niet graag, maar … door zelf te testen. Die foto hierboven, met meer dan 10ppm aan PO4, die heeft nooit problemen gehad met vissen: geen vissterfte, geen vreemde reacties van de vissen, normaal paargedrag, … Ook de garnalen deden gewoon vrolijk verder.
Ook in mijn eigen bak ben ik al tot 5ppm fosfaat gegaan. Geen probleem.
De waarde van 2ppm, die door de Estimative Index wordt gebruikt en ruim voldoende is voor plantenbakken, zal dus zeker niet giftig zijn.
En jij? Doseer jij al fosfaat in je bak? Goede resultan mee geboekt? Laat het mij weten!
Als je deze post leuk vond, dan kun je ook lid worden van onze Facebook-pagina voor allerlei leuke scapes en tips.
[ninja-inline id=2172]
Wij hebben een 450l aquarium en onze planten doen het niet goed, groeien traag, sommige gaan stuk. Onze CO² kan ik niet meer verhogen voor de vissen. Onze nitraat staat op 10, maar onze fosfaat staat op 0. En krijgen deze met geen meter omhoog. Er zijn ondertussen al 2 flessen fosfaat+ in gedaan(uiteraard niet in 1 keer he). 1 dag staat hij goed en de volgende staat hij gewoon terug op 0.
Wat kunnen we nog doen? Of wat zorgt ervoor dat deze steeds zo zakt?
Dag Hanne
Ofwel is je fosfaattester slecht (die zijn vaak zéér inaccuraat) ofwel reageert het fosfaat met een andere stof (bijv. ijzer) waardoor het niet meer meetbaar wordt. Als je een aquasoil hebt, dan heeft dit ook effect op je gemeten fosfaatwaardes doordat de soil de fosfaat (en andere voedingsstoffen) opneemt & opslaat in de bodem om het op een later tijdstip weer af te geven.
Groetjes
Gilles
Beste Gilles ik heb een discussie over ,in dit geval discus voer,diepvries en droog voer,ze beweren dat in duur voer minder fosfaat zit(bass leer) bij voorbeeld,volgens mij is dat onzin,kan ook nergens informatie vinden over dit onderwerp wat betreft voer,het zijn de aquarianen die dat beweren,zonder onderbouwing beweerd dat de ingredienten en vitaminen duurder en beter zijn daar door minder fosfaat,ik vind dat onzin en niet aan te tonen,,,wat denk jij?
Dag Ben
Ik heb even de naam van de persoon in kwestie verwijderd voor privacy. Zelf heb ik geen ervaring met discus dus ook geen discusvoer, dit artikel gaat ook eerder over fosfaat in het water en niet voer. Ik denk dat je het best de gegarandeerde analyse van de visvoer opvraagt bij de fabrikant (moeten ze wettelijk voorzien) en dat je dan vergelijkt tussen de merken.
Groetjes
Gilles