De Everglades in Amerika.
Weet je, toen ik begon met mijn plantenbak kweekte ik meer algen dan planten. “De fosfaat moet omlaag”, dacht ik en kocht me nog maar eens zo’n PhosExit-product. Zonder resultaat natuurlijk.
Waar lag het probleem dan wèl? Niet bij een teveel aan fosfaat (PO4) in mijn aquarium, maar juist bij een tekort eraan, in combinatie met te weinig CO2 en waarschijnlijk ook nog tal van andere voedingsstoffen. Want hoe je het nu draait of keert, fosfaat is één van de belangrijkste voedingsstoffen voor je aquariumplanten. Het màg dus niet ontbreken in je bak!
Waarschijnlijk heb je al opgemerkt dat zakken potgrond in het groot de letters “NPK” vermelden. Die staan daar niet voor niets. Ze verwijzen namelijk naar drie belangrijke macro-elementen: nitraat (N), fosfaat (P) en kalium (K). Zonder die stoffen groeien je planten slecht. En slechte plantengroei wil zeggen algen, en dat willen we niet natuurlijk …
Fosfaat is bijzonder belangrijk voor je plantengroei. Het bevordert niet alleen de plantengroei, het versterkt ook de kleur van de bladeren. Wist je trouwens dat één van de stoffen die essentieel is voor de fotosynthese “Ribulose bifosfaat” heet? Die stof maakt het mogelijk voor je plant om de CO2 om te zetten in suikers zodat de plant kan groeien …
Waarom zou je dus al dat lekkers voor je planten uit het water filteren? Je maakt het enkel maar moeilijk voor je planten, met alleen maar ellende als gevolg …
Neen. Fosfaat veroorzaakt geen algen in een aquarium. Als dat wel zo was, dan zou dat gemakkelijk reproduceerbaar moeten zijn door even wat fosfaat toe te voegen en af te wachten tot de algen verschijnen. En dat is niet het geval. Kijk eens naar de foto hieronder, dat is een bak met 10ppm (!!) PO4 per week. Geen alg op te bespeuren!
Waar komt dan dat misverstand vandaan? Volgens mij zijn er drie verklaringen (opgelet, grote brok informatie :D) :
Verklaring 1: Vroeger (en nu nog) voegde men fosfaat toe door middel van vissenvoer, bijvoorbeeld diepvriesvoer. Dat ging na een tijdje rotten waarbij fosfaat en nitraat als eindresultaat ontstonden. Maar tijdens dat rottingsproces ontstonden ook nog andere stoffen, bijvoorbeeld ammonium. Ammonium kan wèl algen veroorzaken, fosfaat niet.Helaas legden mensen toen de link tussen algen en fosfaat, en dus niet tussen algen en het tussenproduct ammonium.
Verklaring 2: Een ander argument dat je vaak hoort is dat het fosfaat uit bijvoorbeeld wasproducten algen hebben veroorzaakt in beken en rivieren, ook wel “eutrofiëring” genoemd. Dat klopt, maar je moet het wat nuanceren. Fosfaat is vaak in kleine mate aanwezig in natuurlijke wateren. Dit heeft gevolgen op de hoeveelheid en de soort planten dat aanwezig zijn in die rivieren en beken.
Doordat er plots veel fosfaat (of nitraat, door wasproducten bijvoorbeeld) in het water terecht komt, is plots de natuurlijk balans sterk verstoord waardoor heel het ecosysteem fundamenteel verandert. Planten die beter PO4 kunnen opnemen hebben een steentje voor op planten die daar niet zo goed in zijn. Het gevolg? Een explosieve plantengroei waarbij sommige planten verdrongen worden en afsterven, rotting, zuurstoftekort …Vaak zijn het algen die explosief groeien ten koste van de andere waterplanten, maar het kan ook andersom: planten die plots sterk groeien waardoor de algen verdwijnen.
Een mooi voorbeeld daarvan zijn de Everglades . Die rivier was oorspronkelijk vol algen, maar door de toevoeging van PO4 is die nu overwoekerd door waterplanten, ten koste van de algen (Reddy et al., 2011).Het is dus belangrijk om eutrofiëring binnen een context te zien!
Verklaring 3: Als je extra meststoffen (nitraat, fosfaat, ijzer, …) toevoegt aan een bak, dan stijgt daarmeee de vraag naar CO2. Andersom geldt ook: voeg je extra CO2 toe, dan stijgt ook de vraag naar meststoffen.
Veel aquaria hebben al een licht tekort aan CO2, vaak hebben die bakken een beetje last van draadalg en baardalg. Doordat je meer fosfaat gaat toevoegen, gaat de vraag naar CO2 omhoog. Aangezien je daar al een tekort aan had, wordt dat tekort groter en duidelijker.: de algen worden zichtbaarder. “Argh, door de fosfaat heb ik nu nog meer algen!”, denken de meesten dan. Niet echt! Het is indirect de oorzaak van de algen. De directe oorzaak is nog steeds het CO2-tekort, de fosfaat maakt het voedingstekort enkel duidelijker.Wil je dus af van die draadalgen, dan moet je de CO2 verhogen en niet de PO4 verlagen!
“Ow, dan voeg ik gewoon minder fosfaat toe, dan wordt het probleem niet erger”. Klopt, dat deed men vroeger, bijvoorbeeld bij de PMDD-methode. Maar het is geen goede redenering, want de groei van een plant wordt bepaald door de beperkende factor, in dit geval CO2 en PO4 (zie ook de Wet van Liebig)
Als je dus met opzet fosfaat gaat beperken, dan zal je plant dus nóóit optimaal groeien doordat hij wordt tegen gehouden door het tekort aan PO4 en CO2. En we willen toch allemaal dat onze planten mooi vol groeien, niet? Wel, verbeter dan je CO2 en voeg fosfaat toe. Enkel zo zal je de beste resultaten boeken.
Nope. Of toch niet voor zover we weten! In tegenstelling tot de schadelijkheid van nitraat, is er nooit een onderzoek geweest naar de giftigheid van fosfaat in aquaria.
Er zijn wel een aantal onderzoeken die bewijzen dat PO4 in lage waardes giftig kunnen zijn, maar ze zijn niet relevant voor onze hobby. De meren die onderzocht werden in die werkstukken hebben meestal een heel kleine plantenmassa en bovendien zijn vele vissoorten in die wateren véél gevoeliger voor bepaalde stoffen dan onze vissen. Een totaal andere biotoop en niet te vergelijken met onze bakken dus!
Hoe kunnen we dan wel weten of fosfaat giftig kan zijn of niet in ons aquarium? Je leest het misschien niet graag, maar … door zelf te testen. Die foto hierboven, met meer dan 10ppm aan PO4, die heeft nooit problemen gehad met vissen: geen vissterfte, geen vreemde reacties van de vissen, normaal paargedrag, … Ook de garnalen deden gewoon vrolijk verder.
Ook in mijn eigen bak ben ik al tot 5ppm fosfaat gegaan. Geen probleem.
De waarde van 2ppm, die door de Estimative Index wordt gebruikt en ruim voldoende is voor plantenbakken, zal dus zeker niet giftig zijn.
En jij? Doseer jij al fosfaat in je bak? Goede resultan mee geboekt? Laat het mij weten!
Als je deze post leuk vond, dan kun je ook lid worden van onze Facebook-pagina voor allerlei leuke scapes en tips.
[ninja-inline id=2172]
Ben je net als ik gek op die bakken vol groene pracht? Bijna altijd vind…
Een ding is zeker, de Amano of Japonica garnaal is een populair beestje. Ligt het…
Geef toe, een “betta” is een prachtvis, toch? 😊 Met zijn bijzondere kleuren en…
Ik heb al eens een artikeltje geschreven over rode aquariumplanten en hoe je die het…
Je wil een vuurgarnaal kopen? Of misschien zelfs vuurgarnalen kweken? Ik geef je geen ongelijk!…
Hoppa, weer nieuwe inspiratie voor je toekomstige bak! Deze keer het aquarium van Nigel Hoevenaar.…
Bekijk de reacties
Hallo,
Ik heb nu al enige tijd last van baardalg en ik geraak er maar niet vanaf. De penseelalg heb ik wel weg gekregen na het toevoegen van de co2, Ik voeg bio co2 toe, elke week ververs ik 35l water (180l bak) voeg profito en fe toe van easy life. 9uren licht 2 T5 lampen (ene nature light en ene colour light van juwel).
Mijn waarden:
ph: 7
gh: 10
Kh: 5
No3: 50 mg/l
Cu: 0
Fe: 0,25 mg/l (na 5 dagen)
P04 0,25 mg/l
No2: 0
NH4: 0
Co2 meting met prisma van sera en die kleurt groen dus ok denk ik?
Na wat ik hier lees zou ik dus met een fosfaat tekort zitten. En als ik kijk naar de redfield ratio tabel zou ik moeten bijvoegen tot minimum 2,5 mg/l. Wat raad je mij aan?
Groeten Glenn
Dag Glenn
Vergeet de Redfield Ratio, daar klopt helemaal niets van.
Ik vermoed dat je probleem bij de bio CO2 zit, die is totaal niet stabiel genoeg.
Stuur mij anders een mailtje (zie pagina "Contact"), dan kan ik er eens naar kijken.
Groeten
Gilles
Hallo
Ik voeg nu ook extra fosfaat en nitraat toe
Mijn vak is 53 liter
Wat is nou een goeie waarde voor mijn bak betreft het nitraat en fosfaat gehalte
Mvg stefan
Dag Stefan
15 ppm nitraat en 1,5ppm fosfaat als je CO2 toevoegt is prima. Het hangt natuurlijk ook af van de reeds aanwezige nitraat en fosfaat, de hoeveelheid planten, belichting, ... Maar met die 15 & 1.5ppm zit je wel al goed.
Groeten
Gilles
Hoi. Erg interessant artikel. Ik ben net begonnen met het houden van een aquarium en die draait nu 4 weken. Ik laat elke week mijn water testen bij een gespecialiseerd aquarium winkel en had na 2 weken een te hoog gehalte aan fosfaat in mijn aquarium. Na verschonen van mijn aquarium en weer een test had ik een goed klimaat en kon ik vissen toevoegen. Nu zit ik in de 4de week en heb volgens een test weer een te hoog gehalte aan fosfaat. Nu hebben ze me aangeraden om fosfaat verwijderaar in de filter te plaatsen. Om te voorkomen dat ik een grote algengroei zal krijgen. Maar nu lees ik in dit artikel hele andere informatie. Dus wat mijn vraag uiteindelijk is: Wat kan ik het beste doen?
Met vriendelijke groet Thijs.
Hey Thijs
Bedankt! :)
Een fosfaatverwijderaar in een plantenbak is ALTIJD een slecht idee, het is namelijk een macrovoedingsstof voor je planten die je er dan uitfiltert. Daarnaast veroorzaakt het ook geen algen, zoals vermeld in het artikel. Ik zou het advies van die winkel gewoon vergeten en elders je producten kopen, ze weten duidelijk niet wat ze vertellen.
Groeten
Gilles
Hallo. Ik heb en vraag over fosfaat!
ik ben nu ongeveer en half jaar bezig met en 180 liter bak maar zins kort valler der gaatjes in de bladeren
en laten bladeren los! En iet wat groene alg op het raam en op bladeren. ik voeg al vanaf het begin co2 toe en mijn fosfaat is ong 1.0 mg/l en nitraat 5 mg/l wat kan ik nu het beste doen? Mijn fosfaat verhogen? Of wat anders? Vriendelijke groet martijn
Dag Martijn
Ik denk niet dat fosfaat het probleem is, eerder een licht CO2-tekort. Ik zou dus vooral daar op focussen door bv de lichtintensiteit te minderen en/of de CO2 (langzaam) te verhogen.
Groeten
Gilles
Hallo!
Bedankt voor het reageeren Zal Het proberen.
Maar nu zit ik eigelijk met en volgend probleem! Nu wil ik graag mijn co2 dan gaan verhogen.
maar mijn ph is nu 6.9 en mijn kh 9 dus via de tabel zit ik al boven het maximum en ben ik dus aan het overdoseren. Ik voeg nu ongeveer 4 maanden osmose water toe half om half 20l/20l
dus in die situatie zou ik meer osmose water moeten gebruiken! Om mijn kh bij te regelen. Maar moet ik dan ook met toevoegingen beginnen? En zo jah welke? Mvr martijn
Hey Martijn
Vertrouw niet op de tabel, die gaat bijna altijd veel meer CO2 aangeven dan je in werkelijkheid hebt. Dat komt doordat de tabel geen rekening houdt met stoffen die bv de pH beïnvloeden maar zelf geen (of verwaarloosbaar weinig) extra CO2 creëren. Voorbeeld: je voegt een pH Minus product toe aan je water, waardoor de pH met 1 volledige graad daalt. Volgens de tabel zou je dan een pak meer CO2 moeten hebben in de bak, maar in de realiteit is dat helemaal niet zo want je voegt geen CO2 toe. Anders zouden er geen CO2-systemen bestaan hé, maar kon je gewoon pH Minus toevoegen.
De beste manier is gewoon héél langzaam de CO2 een klein beetje verhogen per week en héél goed de vissen in het oog houden. Niets pH of KH regelen, puur met het naaldventiel regelen van je CO2-systeem. Het volgend artikel zal hier trouwens over gaan en zal heel binnenkort verschijnen :-)
Groeten
Gilles
Hey Dave
Voedingsstoffen hebben onderling ook invloed op elkaar. Meer CO2 zorgt bijv. voor een hogere vraag naar nitraat, fosfaat etc .. Daarentegen als je meer fosfaat toevoegt bijv. zal ook de vraag naar CO2 verhogen.
Dit is wat men bedoelt met "balans", je moet zien dat het aanbod overeenkomt met de vraag.
Groeten
Gilles
Hoi gilles
Ik begrijp niet als je fosfaat verhoogd dat de vraag naar co2 dan ook stijgt.
Het licht is toch "het gaspedaal"?
Het zou toch eerder andersom zijn: als je de co2 verhoogd dan moeten de voedingstoffen omhoog.
Ik snap de samenhang even niet, allen de co2 en het licht zorgen toch voor de vraag naar voedingstoffen?
Volgens mij mis ik iets
Hallo, ik heb zelf wel iets fosfaat in het aquarium maar helemaal geen nitraat. Mijn fosfaat is ongeveer 0,25 tot 0,50 en nitraat is 0. Nu heb ik alleen een beetje groene alg op de ramen, verder geen alg. Mijn planten groeien wel maar niet heel hard.
Mijn vraag is, moet je voor je planten nitraat in je aquarium hebben? En waarom zou ik geen nitraat hebben? Mijn aquarium draait ongeveer 4 maanden.
Al vast bedankt!
Hey Mirjam
Als je een plantenbak hebt dan raad ik aan om nitraat te doseren, ja. Het is namelijk een "macro-element" voor planten en dus heel belangrijk voor de gezonde groei.
Waarschijnlijk produceert je bak wel zelf nitraat, maar is dat zo weinig dat het niet meetbaar is met je tester of al volledig wordt opgebruikt door je planten.
Groeten
Gilles
Bedankt voor je snelle reactie. !
Groeten,
Mirjam
Heb zelf een juwel rio 180 aquarium met buitenfilter met in die filter zakjes fosfaat en nitraat reduct is dat nou verstandig of zeggen jullie haal der uit
Gr jordy
Hey Jordy
Als het een plantenbak is: uit je filter halen. Nitraat & fosfaat zijn macro-elementen voor de groei van je planten en mogen zeker niet ontbreken.
Groeten
Gilles
Hoi Gilles,
Ik ben al 20 jaar aquariaan en heb ook een probleem met mijn aquarium en hoop dat je me iets wijzer kan maken: ik heb last van baard algen op planten en decoratie.
ik had veel drijfplanten(java mos en riccia fluitans, deze groeide zeer goed) in mijn bak waardoor mijn andere planten weinig licht kregen en slecht groeide.
Het was ook tijd om de lampen te vervangen en het filter eens te reinigen en dat heb ik dus ook gedaan.
ook ververs ik nu 1 x per week 25% van het water( voorheen had ik door tijd gebrek vaak lange tijd geen water verversing gedaan en had haast geen baard algen )
ik heb een C02 installatie en doe na elke verversing pro fito er in, en ook wat ferro van eazy life.
ook doe ik af en toe ook nog wat eazycarbo in het water.
ik heb vandaag mijn nitraat waarden gemeten 10 mg/l, en mijn fosfaat Po4 = 2mg/l.
Omdat ik mijn lampen heb vervangen stopte mijn planten de eerste weken met groeien(ze hebben tijd nodig om aan het nieuwe licht te wennen en de algen profiteren daar natuurlijk van, die begonnen meteen ter groeien )
Nu is mijn vraag hoe kan ik er voor zorgen dat mijn planten terug goed beginnen te groeien in plaats van de baard algen?
ik durf niet meer profito en ferro er in te doen omdat ik bang heb dat de algen dan nog meer groeien ipv de planten.
Kan u mij wat tips geven wat ik het beste kan doen?
Mvg
Sonny
Dag Sonny
As ik het zo lees, dan lijkt alles te verwijzen naar een CO2-tekort en niet een tekort aan licht.
Waarschijnlijk had je al een CO2-tekort en door de nieuwe lampen (meer lichtopbrengst dan de oude) is de lichtsterkte weer gestegen, waardoor de vraag naar voeding en CO2 is gestegen en bijgevolg is het tekort aan CO2 ook groter geworden. Wat voor lampen heb je eigenlijk (type bijv T5, wattage, aantal & lichtduur)? Ik raad je aan om het licht te minderen in duur een sterkte, de CO2 te verhogen (let op je vissen) en eventueel EasyCarbo te doseren.
Verwijder ook zoveel mogelijk baardalg manueel, want hij zal niet vanzelf verdwijnen helaas.
Groeten
Gilles
Ik voeg nu al een tijdje NO3(25) en PO4(2) toe en heb nu mijn CO2 ook goed in balans.
Kan het kloppen dat mijn planten meer PO4 opnemen dan NO3 want Als ik na een week meet heb ik nog redelijk wat NO3 in mijn bak maar mijn PO4 is dan flink gedaald.
Ik gebruik profito als ijzerbemesting en mijn ijzer bemesting zit volgens de druppeltest wel goed. al mijn planten groeien nu goed zelfs lysimachia nummularia aurea en Hygrophila Polysperma Rosae en Ammannia senegalensis maar krijgen op de onderste bladeren gaten. moet ik nog wat anders toevoegen?
Trouwens ik vroeg me af; Ik gebruik nitro en fosfo van easylife en lees veel over mensen die KH2PO4 en KN03 toevoegen is dit beter ?
Hey Geert
Ja, het is perfect mogelijk dat ze meer PO4 opnemen en minder NO3. Dit hangt van bak tot bak af. Overigens zou ik niet te sterk vertrouwen op die testers, echt betrouwbaar zijn ze niet. Als je vermoed dat je te laag komt met je PO4: gewoon meer doseren, het kan geen kwaad.
Gaatjes in de bladeren en vooral onderaan is typisch een gevolg van (iets) te weinig CO2 in combinatie met te weinig stroming. Het is moeilijk op te lossen, een truc die Amano gebruikt is door er iets voor te plaatsen (stenen, planten, hout, ...) :)
EasyLife Nitro & Fosfo is hetzelfde als KNO3 & KH2PO4, alleen kant-en-klaar gemaakt.
Groeten
Gilles
Ja ik weet dat de testen niet altijd even betrouwbaar zijn, maar omdat ik geen 50% water wissel doe, maar 30% heb ik toch een indicatie. En ik heb die set nu al
(Ik moet met emmers sjouwen) en heb nu meerdere aquariums.
Oke bedankt. Ik heb vorige week een spraybar geïnstalleerd en alles vervangen door 20mm pvc. Al mijn blaadjes van de plantjes bewegen nu. (dat komt dus goed uit.)
Volgens de denler CO2 tester zit ik tussen de 20 en de 40 mg/l CO2 En uit mijn sproeibuis komen hele kleine belletjes wat volgens mij betekend dat niet alles goed word opgenomen. Ik heb trouwens op jou advies hier op je blog een atomizer gehaald en er tussen gezet. ondanks die belletjes kan ik mijn co2 iets verhogen ? Heb ook een klein beetje last van draadalg af en toe een draadje.
Hey Geert
Wel, je moet je afvragen in hoeverre die indicatie nuttig is als het voornamelijk een gok is :-) Ik doe de moeite niet meer en baseer mij liever op de hoeveelheden die ik toevoeg, niet die wat in de bak zitten.
Als je draadalg hebt: inderdaad wekelijks (!) de CO2 een beetje verhogen en je vissen in het oog houden. Ook je licht wat minderen & EasyCarbo doseren samen met de CO2 kan helpen.
Groeten
Gilles
Bedankt Gilles ga ik doen.