De Everglades in Amerika.
Weet je, toen ik begon met mijn plantenbak kweekte ik meer algen dan planten. “De fosfaat moet omlaag”, dacht ik en kocht me nog maar eens zo’n PhosExit-product. Zonder resultaat natuurlijk.
Waar lag het probleem dan wèl? Niet bij een teveel aan fosfaat (PO4) in mijn aquarium, maar juist bij een tekort eraan, in combinatie met te weinig CO2 en waarschijnlijk ook nog tal van andere voedingsstoffen. Want hoe je het nu draait of keert, fosfaat is één van de belangrijkste voedingsstoffen voor je aquariumplanten. Het màg dus niet ontbreken in je bak!
Waarschijnlijk heb je al opgemerkt dat zakken potgrond in het groot de letters “NPK” vermelden. Die staan daar niet voor niets. Ze verwijzen namelijk naar drie belangrijke macro-elementen: nitraat (N), fosfaat (P) en kalium (K). Zonder die stoffen groeien je planten slecht. En slechte plantengroei wil zeggen algen, en dat willen we niet natuurlijk …
Fosfaat is bijzonder belangrijk voor je plantengroei. Het bevordert niet alleen de plantengroei, het versterkt ook de kleur van de bladeren. Wist je trouwens dat één van de stoffen die essentieel is voor de fotosynthese “Ribulose bifosfaat” heet? Die stof maakt het mogelijk voor je plant om de CO2 om te zetten in suikers zodat de plant kan groeien …
Waarom zou je dus al dat lekkers voor je planten uit het water filteren? Je maakt het enkel maar moeilijk voor je planten, met alleen maar ellende als gevolg …
Neen. Fosfaat veroorzaakt geen algen in een aquarium. Als dat wel zo was, dan zou dat gemakkelijk reproduceerbaar moeten zijn door even wat fosfaat toe te voegen en af te wachten tot de algen verschijnen. En dat is niet het geval. Kijk eens naar de foto hieronder, dat is een bak met 10ppm (!!) PO4 per week. Geen alg op te bespeuren!
Waar komt dan dat misverstand vandaan? Volgens mij zijn er drie verklaringen (opgelet, grote brok informatie :D) :
Verklaring 1: Vroeger (en nu nog) voegde men fosfaat toe door middel van vissenvoer, bijvoorbeeld diepvriesvoer. Dat ging na een tijdje rotten waarbij fosfaat en nitraat als eindresultaat ontstonden. Maar tijdens dat rottingsproces ontstonden ook nog andere stoffen, bijvoorbeeld ammonium. Ammonium kan wèl algen veroorzaken, fosfaat niet.Helaas legden mensen toen de link tussen algen en fosfaat, en dus niet tussen algen en het tussenproduct ammonium.
Verklaring 2: Een ander argument dat je vaak hoort is dat het fosfaat uit bijvoorbeeld wasproducten algen hebben veroorzaakt in beken en rivieren, ook wel “eutrofiëring” genoemd. Dat klopt, maar je moet het wat nuanceren. Fosfaat is vaak in kleine mate aanwezig in natuurlijke wateren. Dit heeft gevolgen op de hoeveelheid en de soort planten dat aanwezig zijn in die rivieren en beken.
Doordat er plots veel fosfaat (of nitraat, door wasproducten bijvoorbeeld) in het water terecht komt, is plots de natuurlijk balans sterk verstoord waardoor heel het ecosysteem fundamenteel verandert. Planten die beter PO4 kunnen opnemen hebben een steentje voor op planten die daar niet zo goed in zijn. Het gevolg? Een explosieve plantengroei waarbij sommige planten verdrongen worden en afsterven, rotting, zuurstoftekort …Vaak zijn het algen die explosief groeien ten koste van de andere waterplanten, maar het kan ook andersom: planten die plots sterk groeien waardoor de algen verdwijnen.
Een mooi voorbeeld daarvan zijn de Everglades . Die rivier was oorspronkelijk vol algen, maar door de toevoeging van PO4 is die nu overwoekerd door waterplanten, ten koste van de algen (Reddy et al., 2011).Het is dus belangrijk om eutrofiëring binnen een context te zien!
Verklaring 3: Als je extra meststoffen (nitraat, fosfaat, ijzer, …) toevoegt aan een bak, dan stijgt daarmeee de vraag naar CO2. Andersom geldt ook: voeg je extra CO2 toe, dan stijgt ook de vraag naar meststoffen.
Veel aquaria hebben al een licht tekort aan CO2, vaak hebben die bakken een beetje last van draadalg en baardalg. Doordat je meer fosfaat gaat toevoegen, gaat de vraag naar CO2 omhoog. Aangezien je daar al een tekort aan had, wordt dat tekort groter en duidelijker.: de algen worden zichtbaarder. “Argh, door de fosfaat heb ik nu nog meer algen!”, denken de meesten dan. Niet echt! Het is indirect de oorzaak van de algen. De directe oorzaak is nog steeds het CO2-tekort, de fosfaat maakt het voedingstekort enkel duidelijker.Wil je dus af van die draadalgen, dan moet je de CO2 verhogen en niet de PO4 verlagen!
“Ow, dan voeg ik gewoon minder fosfaat toe, dan wordt het probleem niet erger”. Klopt, dat deed men vroeger, bijvoorbeeld bij de PMDD-methode. Maar het is geen goede redenering, want de groei van een plant wordt bepaald door de beperkende factor, in dit geval CO2 en PO4 (zie ook de Wet van Liebig)
Als je dus met opzet fosfaat gaat beperken, dan zal je plant dus nóóit optimaal groeien doordat hij wordt tegen gehouden door het tekort aan PO4 en CO2. En we willen toch allemaal dat onze planten mooi vol groeien, niet? Wel, verbeter dan je CO2 en voeg fosfaat toe. Enkel zo zal je de beste resultaten boeken.
Nope. Of toch niet voor zover we weten! In tegenstelling tot de schadelijkheid van nitraat, is er nooit een onderzoek geweest naar de giftigheid van fosfaat in aquaria.
Er zijn wel een aantal onderzoeken die bewijzen dat PO4 in lage waardes giftig kunnen zijn, maar ze zijn niet relevant voor onze hobby. De meren die onderzocht werden in die werkstukken hebben meestal een heel kleine plantenmassa en bovendien zijn vele vissoorten in die wateren véél gevoeliger voor bepaalde stoffen dan onze vissen. Een totaal andere biotoop en niet te vergelijken met onze bakken dus!
Hoe kunnen we dan wel weten of fosfaat giftig kan zijn of niet in ons aquarium? Je leest het misschien niet graag, maar … door zelf te testen. Die foto hierboven, met meer dan 10ppm aan PO4, die heeft nooit problemen gehad met vissen: geen vissterfte, geen vreemde reacties van de vissen, normaal paargedrag, … Ook de garnalen deden gewoon vrolijk verder.
Ook in mijn eigen bak ben ik al tot 5ppm fosfaat gegaan. Geen probleem.
De waarde van 2ppm, die door de Estimative Index wordt gebruikt en ruim voldoende is voor plantenbakken, zal dus zeker niet giftig zijn.
En jij? Doseer jij al fosfaat in je bak? Goede resultan mee geboekt? Laat het mij weten!
Als je deze post leuk vond, dan kun je ook lid worden van onze Facebook-pagina voor allerlei leuke scapes en tips.
[ninja-inline id=2172]
Ben je net als ik gek op die bakken vol groene pracht? Bijna altijd vind…
Een ding is zeker, de Amano of Japonica garnaal is een populair beestje. Ligt het…
Geef toe, een “betta” is een prachtvis, toch? 😊 Met zijn bijzondere kleuren en…
Ik heb al eens een artikeltje geschreven over rode aquariumplanten en hoe je die het…
Je wil een vuurgarnaal kopen? Of misschien zelfs vuurgarnalen kweken? Ik geef je geen ongelijk!…
Hoppa, weer nieuwe inspiratie voor je toekomstige bak! Deze keer het aquarium van Nigel Hoevenaar.…
Bekijk de reacties
Dank je voor het antwoord. Ik heb de hele blog al gelezen en wil dit ook zo gaan doen maar dan met 25% waterwissel en een PO4 van tussen de 5 en 10 en een NO3 van 25 nauwkeurige kan ik niet meten. Ik kan dit een maand meten maar moet er op den duur vanaf. Ik had volgens de bijsluiter van easylife fosfo gedoseerd zodat ik een PO4 van 5 had en mijn tester gaf een uur later ook 5 aan. Ik heb eigenlijk nog veel meer vragen want wil het zo doen als jij het beschrijft op je blog.
Hoi ik volg je blog al een tijdje en heb er zeer veel aan.
Ik heb daardoor mijn po4 op0.25-0.5 gebracht voor eerst en mijn NO3 op 10-25 nauwkeuriger kan ik niet testen met mijn druppeltester.
Ik had eerst bio CO2 en ben voor 4 weken terug overgestapt op gewone CO2 met een co2 ladder en een dennler co2 tester. Nu had ik mijn PO4 iets over de 5 gebracht en in een week is mijn PO4 weer 0 terwijl mijn CO2 volgens de Denler tester nog lang niet optimaal is. Mijn vraag is eigenlijk Kan ik zomaar PO4 toevoegen zonder mijn water eerst te testen hoeveel er nog in zit. Of hoe hou jij dit op pijl.
Hey Geert
Bekijk eens de Estimative Index, dat is een doseermethode waar je niet moet meten: https://www.aquascaping-blog.com/194/estimative-index
Wel vreemd dat je op 1 week tijd van 5 naar 0pm PO4 gaat, lijkt me dat je tester niet correct meet.
Groeten
Gilles
Ik vind het maar lastig..
Ik heb een kleine aquarium stampvol met planten.. die doen het eigenlijk prima.. totaal geen alg.. alleen een beetje aanslag op het glas af en toe.
2 x per week 2 ml Profito + eens per week 1 ml Nitro.
Maar heb vaak wel een PO4 van 5/6. Heb nu PhosEx in de filterpot, brengt PO4 rond de 1. Als ik het eruit haal stijgt het weer naar 5/6.
Dus eigenlijk kijk ik naar een super gezond aquarium.. plantjes doen het goed, visjes/garnalen doen het goed.. maar ik lees wel opvallend veel dat een PO4 van 5/6 op de lange termijn 'killing' kan zijn voor de dieren, en ik dus moet vrezen voor een 'omslag'.
Als beginnende aquariumhouder wordt je dan toch nerveus ;)
Dag Mark
Trek je niet aan van die 5-6 ppm fosfaat. Zo'n commentaren zijn meestal bangmakerij :-) Ik ken mensen op BarrReport die zonder problemen tot 10ppm zijn gegaan. Geen probleem voor de vissen en garnalen. Ook die van jouw doen normaal. Is het hoog? Ja. Is het gevaarlijk? Nee, de praktijk toont van niet.
Ik vind het wel vreemd dat de PO4-waarde altijd zo sterk stijgt. Voer je misschien veel diepvriesvoer?
Groeten
Gilles
Nee, juist niet.. Ik geef zeer afwisselend voer.. vlokken, granulaat, tabletten.. allerhande vriesdroog dierlijk, misschien eens per week vriesvoer (zonder vrieswater).. dit alles zo'n 4-5 dagen per week.
Wel gok ik er maar op dat het te maken heeft met de voeding.. zowel de hoeveelheid als de soort voeding..
Dus sinds kort heb ik wafers van Hikari en Dennerle aangeschaft vanuit de gedachte dat het tot minder vervuiling zal leiden dan de (tot stof uiteen vallende) voedingstabletten die ik tot dan toe gebruikte. Ook voer ik nog een slagje minder..
Ik ben ermee bezig om het uit te vogelen.. maar toch wel een geruststelling dat een wat hogere PO4 op zich.. niet meteen hoeft te leiden tot rampen ;)
Even een update om het verhaal af te maken..
Er is sprake van bodemrot, op sommige plekken in ieder geval..
Ik dacht dat de combinatie filterzand + puntslakjes bodemrot-proof was.. blijkbaar toch niet ;)
Ik zal het zand de komende tijd gaan vervangen..
Op zich een heel goed stuk, maar,
pas op voor het gebruik van namen zoals baardalg.
Als je niet weet wat iets precies is, geef het dan geen naam.
Dag Tom
Baardalg is een algemeen gebruikte term op het internet. De wetenschappelijke benamingen voor de algen zijn niet te onthouden.
Het lijkt me logisch dat de term te vermelden die het meest wordt gebruikt.
Groeten
Gilles
Hoi Gilles, weer een fantastische toevoeging. Ik heb wel een vraag voor je. Hoe meet ik hoeveel PPM ik van iets toe voeg? Ik hoor dat testers niet accuraat genoeg zijn op andere forums zoals barreport.
Zelf doseer ik volgens jouw EI methode, maar hoe weet ik nu of ik teveel of te weinig doseer? Ik ga het volgende doen: Mijn licht verlagen (hoger hangen, reflectoren strippen) en mijn Co2 verhogen en de EI blijven toepassen. Ik wil dit doen omdat ik maar niet van mijn zwarte alg af kom.
Zoek jij ook niet eerst de balans tussen CO2 en licht voordat je kijkt naar een voedingstekort, no3, po4 etc?
Bedankt alvast, blijf je volgen.
Groetjes,
Vincent
hoiii
ik zou dolgraag een prachtige aquarium hebben met prachtige plantengroei, ik ben al jaren bezig , maar heb het nog niet voor elkaar
ik heb de kh op 6 de ph op 7
ik heb discusvissen dus de warmte staat 28-29- graden
en ik heb een co2 systeem , met ph computer ,
lampen voor de plantengroei,
aquaplant druppels extra voeding
veel algenetertjes
en ik word nog steeds gek van de algen, volgends mij heb ik ze allemaal wel gehad,
van baardalg tot blauwalg
tot puntalg die leeft momenteel nog het ergst met wat draalalg ,
ik ben radeloos
ik maak alles puntgaaf schoon steeds van planten tot raam, dat je niks geen alg bijna meer ziet , en dan is alles mooi, maar 1 weeekje pffffffffffffff en ik ben weer terug bij af
ik weet dat ik dingen blijkbaar verkeerd doe , maar ik heb geen flauw idee wat
ik hoop dat je me kan helpen, want jij weet hoe het moet en ik wil graag weten hoe ik het moet doen,
ik snap ook niks van de 10ppm en p04
en fosfaat is dar een soort aarde of is dat vloeibaar te krijgen ?
alvast bedankt mvrgr Peggy
Hey Peggy
Jammer om te horen dat je algen hebt. Stuur mij anders eens een mailtje (https://www.aquascaping-blog.com/contact), dan kunnen we eens zien waar het probleem ligt.
PPM staat voor "parts per million" is gewoon een maat die gebruikt wordt bij meststoffen, net als centiliter bij water. Op de achterkant van de meeste bemesters staat hoeveel je moet toevoegen om een bepaalde ppm te krijgen. Fosfaat is doorgaans beschikbaar als vloeibare meststof. Is net hetzelfde als andere plantenvoeding.
Groeten
Gilles
gilles,
mijn planten doen het super slecht en ik heb last van alg. nu was mijn po4 waarde <1. ik gebruik profito en heb een bio co2 systeempje gemaakt. maar dat maakt allemaal niks uit. wat voor voer kan ik het beste geven om mijn fosfaat omhoog te krikken? ik geef nu granulaat van sera witte muggenlarven en op zen tijd garnalen.
of zou ik beter kunnen kijken naar een fosfaat toevoeging?
grt,
melvin
Hey Melvin
Geen voer, dat is te onprecies & kan algen veroorzaken. Een meststof is veel veiliger en handiger.
Wat voor verlichting heb je (type licht bv T5, aantal lampen, wattage per lamp & lichtduur).
Groeten
Gilles
Beste Gilles wanneer kan je beginnen met het toedienen van voedingstoffen in een nieuw aquarium? Ik heb easylife profito en easy carbo.
Het aquarium en planten staan 2 dagen.
Bij voorbaad dank
Kevin
Hey Kevin
Vanaf dag 1. Ook tijdens de opstartfase hebben je planten voedingsstoffen nodig om te groeien.
Groeten
Gilles
Oke ik ga gelijk beginnen. Bedankt voor je advies
Groeten Kevin
2 zakken fosfaatvreter in mijn filter, resultaat is 0,0 alg, planten groeien de bak uit, zonde wat ik weg moet gooien na iedere snoeibeurt,, ervoor voegde ik nitraat, kalium, fosfaat en sporen toe, resultaat wil ik iedere aquariaan besparen.
Nu klein flesje profito om de 3 maand.
Moet erbij zeggen dat ik makkelijke pla.nten heb, hygrophila, lobelia en wat cryptos.
Mvg
Hoi Nico
Versterk je licht eens en kijk of het dan nog algvrij blijft ;-)
Hoe je het ook draait of keert, een plant (of enig ander levend organisme op onze planeet) heeft voeding nodig om te groeien. Dat is niet iets dat ik verzonnen heb, maar een biologische wet (zie oa Liebig).
Groeten,
Gilles
Dag Gilles;
Omdat de planten het hier toch niet zo goed doen en ik ondanks de EI index te volgen toch met zo een groene smeeralg op de grindbodem tegen het glas te maken krijg, dacht ik met bodemrot of iets dergelijks te maken hebben.
Nu heb ik beslist om mijn bak opnieuw in te richten en gebruik te maken van Akadama bodemgrond om de ph en kh aan de lichtzure kant te houden ( een soil vind ik nogal duur ).
Daar ik met Akadama geen ervaring heb zou ik willen weten welke de beste is voor de planten de fijne (1-3mm) of de grovere ( 1-5mm)en moet deze ook gewassen worden voor gebruik?
Begin ik ook gelijk terug na inrichting met de EI index ?
Groeten,
Romain.